Nhân Ngày Sức khỏe Tâm thần trẻ em và trẻ vị thành niên (World Infant, Child and Adolescent Mental Health Day, 23/4), Khoa Nhi – Bệnh viện Tâm thần Hà Nội kêu gọi cộng đồng chung tay nâng cao nhận thức và có những hành động cụ thể nhằm chăm sóc và bảo vệ sức khỏe tâm thần trẻ em – một phần không thể tách rời của chăm sóc sức khỏe toàn diện.
Sức khỏe tâm thần trẻ em – Một mảnh ghép còn thiếu
Trong khi thể chất của trẻ ngày càng được quan tâm, thì sức khỏe tâm thần – phần “vô hình” nhưng thiết yếu trong sự phát triển toàn diện – vẫn còn đang bị xem nhẹ.
Các báo cáo mới nhất liên quan đến sức khỏe tâm thần trẻ em trong độ tuổi đi học cho thấy cứ 5 trẻ em Việt Nam thì có 1 em có vấn đề về sức khỏe tâm thần (chiếm 21,7%), cứ mỗi 30 em có vấn đề về sức khỏe tâm thần thì có 1 em đáp ứng đủ tiêu chuẩn chẩn đoán một rối loạn tâm thần (chiếm 3,3%). Trong đó chỉ 6,7% trẻ gặp khó khăn này đã thực sự tiếp cận với dịch vụ về sức khỏe tâm thần.
Khoa Nhi Bệnh viện Tâm thần Hà Nội mỗi tuần vẫn tiếp nhận hàng chục trường hợp đến khám có dấu hiệu lo âu, trầm cảm, rối loạn hành vi, nghiêm trọng hơn là nhiều em có biểu hiện tự gây thương tích và toan tự sát. Các rối loạn này thường bị quy kết do tính nổi loạn của tuổi dậy thì, do các em nhạy cảm, dễ tự ái, hay được nuông chiều quá mức. Nhiều phụ huynh kể cả khi đã đưa con đến khám cũng không nhận thức được tính nghiêm trọng của vấn đề. Chính sự trì hoãn trong can thiệp có thể khiến tình trạng của trẻ kéo dài, ảnh hưởng sâu sắc đến học tập, các mối quan hệ và sự phát triển của trẻ.
Can thiệp sớm – Chìa khóa bảo vệ sức khỏe tâm thần
Các bác sĩ và chuyên gia tâm lý tại Bệnh viện Tâm thần Hà Nội khẳng định: phát hiện và can thiệp sớm các vấn đề sức khỏe tâm thần đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc điều trị và phòng ngừa các rối loạn thực sự ở trẻ. Quá trình hỗ trợ kịp thời giúp trẻ phục hồi nhanh hơn, đồng thời hạn chế những ảnh hưởng kéo dài đến học tập, quan hệ xã hội, và sự phát triển cá nhân trong tương lai.
Chúng tôi khuyến nghị cần tích cực tầm soát sức khỏe tâm thần trong trường học và cộng đồng. Đặc biệt, gia đình và nhà trường cần giữ vai trò trung tâm trong hành trình chăm sóc sức khỏe tinh thần của trẻ – bởi đôi khi, chính những biểu hiện nhỏ nhất như con trở nên ít nói, dễ cáu giận không kiểm soát hay mất ngủ lại là dấu hiệu đầu tiên của những tổn thương âm thầm bên trong.
Chung ta xây dựng hệ sinh thái chăm sóc tinh thần cho trẻ em
Nhằm chung tay xây dựng thế hệ trẻ khỏe về thể chất và khỏe về tinh thần, việc triển khai các giải pháp thiết thực, đồng hành cùng chiến lược quốc gia như: lồng ghép giáo dục cảm xúc và kỹ năng sống (SEL) trong chương trình học chính khóa, đào tạo nâng cao năng lực cán bộ tâm lý học đường, tuyên truyền nâng cao nhận thức cho phụ huynh và giáo viên, … là điều vô cùng cần thiết.
Bệnh viện Tâm thần Hà Nội luôn sẵn sàng phối hợp cùng các trường học, tổ chức xã hội và y tế địa phương để tổ chức khám sàng lọc, tư vấn, điều trị, cũng như truyền thông giáo dục sức khỏe nâng cao nhận thức về sức khỏe tâm thần một cách đồng bộ, bền vững./.
Nguyễn Thị Thanh Huyền
