Ths.Bs. Nguyễn Thúy Anh
Khoa Nhi, bệnh viện Tâm thần Hà Nội
Cụm từ Rối loạn phổ tự kỷ (gọi tắt: tự kỷ) không còn xa lạ trong xã hội hiện nay. Đây là một rối loạn xuất hiện sớm trong quá trình phát triển của não bộ, biểu hiện bằng sự suy giảm rõ rệt khả năng tương tác – giao tiếp xã hội và các hành vi, sở thích, mối quan tâm thu hẹp kéo dài suốt cuộc đời, gây ảnh hưởng đến khả năng thích ứng xã hội và độc lập của trẻ khi trưởng thành.
Theo dữ liệu mới nhất từ tổ chức y tế thế giới WHO, cứ khoảng 100 trẻ thì có 1 trẻ mắc tự kỷ. Tại Việt Nam, mặc dù chưa có con số thống kê cụ thể, người ta nhận thấy tỷ lệ trẻ có biểu hiện tự kỷ đến khám tại các cơ sở y tế nhi khoa và chuyên khoa tâm thần tăng lên rõ rệt trong vài năm trở lại đây.
Các triệu chứng liên quan đến tự kỷ có thể được phát hiện rất sớm ngay từ khi trẻ 6 tháng tuổi. Một số các triệu chứng sớm phổ biến cho phép nghi ngờ tự kỷ như:
+ Trẻ ít hoặc hầu như không có các biểu lộ cảm xúc qua khuôn mặt và cử chỉ;
+ Trẻ ít hoặc hầu như không có giao tiếp mắt với người khác, không đáp ứng khi được gọi tên;
+ Trẻ không có hoặc có rất ít ngôn ngữ diễn đạt, hoặc ngôn ngữ chậm hơn so với trẻ cùng trang lứa;
+ Trẻ mất khả năng ngôn ngữ hoặc bất kỳ kỹ năng xã hội nào đã có trước đó;
+ Trẻ có các hành vi, sở thích, thói quen mang tính chất rập khuôn, lặp đi lặp lại (đi nhón chân, đi xoay tròn, xếp các đồ vật thành hàng dài hoặc chồng cao, thích các đồ vật quay tròn …);
Trẻ được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời giúp làm tăng khả năng cải thiện triệu chứng và giảm khả năng xuất hiện các bất thường không đáng có (rối loạn hành vi, chậm phát triển, rối loạn giấc ngủ …) trong những năm tiếp theo của cuộc đời.
Với mục tiêu nâng cao hơn nữa nhận thức của cộng đồng về rối loạn phổ tự kỷ, từ năm 2008, Liên Hợp Quốc đã chính thức chọn ngày 2 tháng 4 hàng năm là ngày Thế giới Nhận thức về tự kỷ. Đây là thời gian diễn ra nhiều chương trình khác nhau, từ các hoạt động chuyên môn giúp nâng cao hiểu biết của cộng đồng về tự kỷ, đến các chương trình văn hóa xã hội cho phép người tự kỷ được bộc lộ thế mạnh bản thân.
Hưởng ứng ngày Thế giới nhận thức về tự kỷ (2/4), thứ 7 ngày 30 tháng 3 năm 2024, Khoa Nhi – Bệnh viện Tâm thần Hà Nội tổ chức chương trình khám và tư vẫn miễn phí cho trẻ 0 – 6 tuổi, với mục tiêu phát hiện sớm các trẻ có nguy cơ tự kỷ, đồng thời nâng cao khả năng hỗ trợ trẻ mắc tự kỷ tại gia đình.
Hy vọng được đón tiếp các quý vị phụ huynh và các con. Trân trọng!
